Οι ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας ξεκίνησαν πριν από πολλά χρόνια με στόχο την αποδέσμευση του δημοσίου από επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ιδιωτικό Management, μετοχοποίηση, ιδιωτικοποίηση ήταν όροι που οδηγούσαν με όμορφο τρόπο στη διάγνωση ότι αυτό το δημόσιο αδυνατεί να διοικήσει επιχειρήσεις. Η οικονομία που τροφοδοτούσε αυτά τα ελλείμματα δεν ήταν στα σημερινά άθλια επίπεδα. Η ιδιωτικοποίηση θα αυξήσει την επιχειρηματικότητα, αφού θα εκχωρηθεί τμήμα του δημοσίου υπό ιδιωτική εκμετάλλευση. Βέβαια, ο χαρακτήρας της κοινής ωφέλειας θα απολεσθεί. Με αυτές τις αρχές βασικός στόχος των δημοσίων επιχειρήσεων είναι η διατήρηση της βιωσιμότητας των εταιριών. Για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ αυτό σημαίνει τη διατήρηση μόνο των κερδοφόρων γραμμών, με διατήρηση της δυνατότητας εκτέλεσης δρομολογίων και στις μη κερδοφόρες αλλά άγονες περιοχές. Δε θα παρέχονται υπηρεσίες αν δεν υπάρχει ένα ελάχιστο κέρδος. Με τον τρόπο αυτό η λειτουργία και κυρίως η διαχείριση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ απέκτησε χαρακτηριστικά διαφάνειας, σημαντικά για τη διαφοροποίηση μιας δημόσιας επιχείρησης, αλλά και για την επιτυχία της εξυγίανσης. Στον τομέα αυτό συνέβαλαν φυσικά και οι μετατάξεις που εκ του αποτελέσματος δείχνουν επιτυχείς, διότι διατηρήθηκε η λειτουργικότητα της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και καλύφθηκαν κενά σε άλλους φορείς. Βασικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν πριν από την ιδιωτικοποίηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι η ολοκλήρωση διαδικασιών ωρίμανσης στην ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει για τις άγονες γραμμές, κάτι που συνέβαινε και συμβαίνει με τις αεροπορικές εταιρίες. Σε ότι αφορά τα χρέη της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, για το διάστημα που παρήγαγε χρέη, υπάρχει ήδη νομοθετική ρύθμιση κάλυψης των χρεών από το δημόσιο και βρίσκεται και αυτή στο στάδιο έγκρισης της ΕΕ. Η επιλογή του χρόνου είναι επίσης σημαντική ώστε να είναι έτοιμη η αγορά και να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να επιτευχθεί το κατάλληλο τίμημα. Μέσα σε πλαίσια διαφάνειας θα πρέπει να προκριθούν προτάσεις που να αξιοποιούν το μεταφορικό έργο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για το επιβατικό, αλλά κύρια για το εμπορευματικό έργο. Βασική προϋπόθεση οι εταιρίες να διαθέτουν αντίστοιχες συμφωνίες κατά μήκος των εμπορευματικών διαδρόμων για διέλευση και εξυπηρέτηση φορτίων. Αλλά κι αν ακόμα δεν έχουν, με ενέργειες της πολιτείας που θα στηρίζει την επιχειρηματικότητα, να αποκτήσουν τις αναγκαίες συμφωνίες. Σε εξέλιξη είναι και η διαδικασία χορήγησης άδειας σιδηροδρομικής επιχείρησης από τη ρυθμιστική αρχή. Η καθυστέρηση οφείλεται περισσότερο σε θέματα γραφειοκρατίας παρά σε ζητήματα ουσίας. Επίσης πρέπει να γίνει γνωστό ότι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη χρήση, συντήρηση, ενοικίαση εξοπλισμού και εγκαταστάσεων πληρώνει μίσθωμα στον ΟΣΕ. Συνεπώς τα περιουσιακά της στοιχεία είναι περιορισμένα και η μεγάλη της περιουσία είναι η εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού. Όμως μια διαδικασία αποκρατικοποίησης θα σημάνει άμεση παύση κάθε σχεδιασμού, μακροχρόνιου και βραχυχρόνιου για όσο διάστημα θα αναζητούνται επενδυτικές προτάσεις. Αν δηλαδή αυτή η διαδικασία ξεπεράσει τα 2 χρόνια τότε ο ίδιος ο διαγωνισμός θα έχει απαξιώσει το προϊόν, όπως έγινε με το Εμπορευματικό Κέντρο του Θριασίου. Μια άλλη επίπτωση θα είναι ότι το δίκτυο θα ερημώσει και θα είναι εύκολη η λεηλασία χαλκού, σιδηροδρομικού υλικού και σιδηροδρομικών σταθμών, ενώ η στασιμότητα θα επηρεάσει και τη διασύνδεση του δικτύου σταθερών γραμμών με τον Προαστιακό και το αεροδρόμιο. Πρώτα λοιπόν θα πρέπει να ξεκαθαρίσει λογιστικά το Δημόσιο με την ΕΕ για το χειρισμό των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος και τα παλαιά χρέη, να γίνει καθαρός ισολογισμός κι έπειτα με ταχύτατες διαδικασίες να γίνει η επιλογή. Σε περίπτωση καθυστέρησης, το εγχείρημα είναι πιθανό να αποτραπεί από την εισαγόμενη ύφεση που θα απομακρύνει τους επενδυτές. Ιωάννης Σιαμάς PhDc, Industrial Management Logistics Engineer, MEng, MSc Μέλος ΔΣ ΤΡΑΙΝΟΣΕ