Οικονομική Κρίση, Διαμεταφορά και Δίκτυο Εθνικών Μεταφορών. Νοέμβριος 2009
 
Πρακτικά Logistics Forum 2009, Νοέμβριος 2009, Ιωάννης Σιαμάς, Πρόεδρος ΠΕΕΔ, Μέλος Μόνιμης Επιτροπής Logistics
Οικονομική Κρίση, Διαμεταφορά και Δίκτυο Εθνικών Μεταφορών

 

 

Κυρίες και Κύριοι,

Η οικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο εμφανίζεται στις επιχειρήσεις με

§        Μείωση κατανάλωσης

§        Μείωση παραγόμενου εισοδήματος

§        Μείωση ρευστότητας

§        Μείωση εμπορευματικών ροών

§        Μείωση αποστάσεων δικτύου

§        Αύξηση ανεργίας

§        Αύξηση τιμών πετρελαίου,

ενώ στην Ελλάδα είναι αυξημένο και το έλλειμμα ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών. Καλείται, λοιπόν, η ελληνική οικονομία να αξιοποιήσει και να επενδύσει σε πύλες και πόρους. Τι μπορούν να κάνουν τα logistics; Να προσελκύσουν φορτία, που διερχόμενα μέσω της Ελλάδος, θα μειώσουν το έλλειμμα ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών χωρίς τη μεταβολή των καταναλωτικών συνηθειών του πληθυσμού μας.

Στην κρίση αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναβαθμίζει τα Logistics δηλαδή:

Διακρίνει την εφοδιαστική αλυσίδα κατά Commission (COM (2006) 79 & COM (2006) 336) σε τομείς:

- διαχείρισης πρώτων υλών και προϊόντων στο χώρο παραγωγής

- μεταφοράς εμπορευμάτων

- διαμεταφοράς εμπορευμάτων

- εισαγωγής σε αποθήκη, αποθήκευση και εργασίες σε χερσαίο τερματικό σταθμό

Και αναδεικνύει ρητά για πρώτη φορά τις δυνατότητες συνεισφοράς της Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Logistics) στη βιώσιμη ανάπτυξη και αειφόρο κινητικότητα, που αποτελεί πλέον τον κρισιμότερο ίσως άξονα, για τη διαμόρφωση των αναπτυξιακών μοντέλων του μέλλοντος.

 

Σήμερα στην Ελλάδα, η βραδεία χωροταξική αναθεώρηση, που οφείλεται στη λειτουργία Logistics σε μη επικαιροποιημένα πλαίσια, η μεγάλη χωρική διασπορά των επιχειρήσεων αυτών, η οποία γίνεται χωρίς σχεδιασμό και οργάνωση, επιφέρει αναποτελεσματικότητα, μείωση ανταγωνιστικότητας όλων των ελληνικών εμπορικών και εξαγωγικών επιχειρήσεων στις διεθνείς αγορές και περιβαλλοντική επιβάρυνση.

Ορθολογικά, η οργάνωση των επιχειρήσεων της Εφ. Α. γίνεται με τα ΕΚ, κατασκευάζοντας εξειδικευμένες υποδομές της εφοδιαστικής, οι οποίες εμπίπτουν κατ’ εξοχήν στον τομέα αρμοδιότητας της δημόσιας σφαίρας και συνδέουν δικτυακά τα κομβικά σημεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονται οι ΒΙΠΕ.

Επίσης, εξυγιαίνουν τις αστικές περιοχές από πλευράς οχημάτων και ταχυτήτων των οδών αλλά και από πλευράς απομάκρυνσης οχλουσών δραστηριοτήτων. Αντίθετα οι αποθηκευτικές εγκαταστάσεις, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ιδιωτικού χαρακτήρα βρίσκονται διάσπαρτες στο χώρο, συχνά με άναρχο τρόπο αναιρώντας σιγά-σιγά τη βιωσιμότητα των μελλοντικών ΕΚ.

Σε θέματα στρατηγικής, η Μόνιμη Επιτροπή Logistics προσπαθεί να δώσει κάποιες απαντήσεις και να καθοδηγήσει τον κλάδο, να λειτουργεί ως Δεξαμενή σκέψης, ως αποδοχέας απόψεων φορέων και προτάσεων για την εφοδιαστική αλυσίδα, με πολύ-υπουργική σύνθεση (Υποδομών, Οικονομίας), με μόνιμο συμβουλευτικό στόχο τη χάραξη στρατηγικής για την Εφοδιαστική Αλυσίδα. Πρόκειται για μια πρώτη προσπάθεια Στρατηγικής οργάνωσης του χώρου.

Το σύστημα εφοδιαστικής αποτελείται από 2 αλληλοεξαρτώμενα επίπεδα

Α.    το επίπεδο του δικτύου υποδομής, για τα οποία εκπονήθηκε Masterplan για τις εξειδικευμένες Υποδομές

Β.     το επίπεδο οργάνωσης, λειτουργίας και οι πόροι της εφοδιαστικής (μεταφορικά μέσα, ανθρώπινο δυναμικό, τεχνολογία και εξοπλισμός πάσης φύσεως, κεφάλαια κλπ).

Στο επίπεδο αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη οι προτάσεις εκσυγχρονισμού των εμπορευματικών μεταφορών.

Ακολούθως, στο Επίπεδο οργάνωσης και λειτουργίας

1.     Έχουμε τομείς αρμοδιότητας και ευθύνης των επιχειρήσεων, όπως στρατηγικές και επιχειρησιακές επιλογές μιας εφοδιαστικής αλυσίδας.

2.     Τομείς συνεισφορά της Πολιτείας, η οποία θέτει το θεσμικό πλαίσιο κανόνων λειτουργίας.

Σήμερα, αναγνωρίζει μόνο τη «φυσική» μεταφορά, ενώ η εφοδιαστική αλυσίδα είναι δυσδιάκριτη έως ανύπαρκτη στην ελληνική νομοθεσία.

Η πολιτεία κατασκευάζει εξειδικευμένες υποδομές, οι οποίες καθορίζονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή τις αναθέσεις μεγάλων έργων.

Στοιχειολογώντας τα συμπεράσματα του πορίσματος διακρίνουμε θετικές απόψεις για τον κλάδο, όπως:

§        Οργάνωση Εθνικού Δικτύου Εμπορευματικών Κέντρων

§        Ένταξη Διαμεταφοράς στα ΕΚ

§        Δικτυακή Ανάπτυξη υπηρεσιών Εφ. Α.

§        Ιεραρχημένο Εθνικό Δίκτυο για τα Εμπορευματικά Κέντρα

Ποια είναι η λογική;

Προτεραιότητα θα δίδεται στα Εμπορευματικά Κέντρα και στα Κέντρα Διαμεταφοράς – Διατροπικής ανακατεύθυνσης συνδυασμένης μεταφοράς για την διατήρηση υψηλής ταχύτητας του δικτύου.

Ένταξη του Εθνικού δικτύου στο διεθνές φυσικό διαδίκτυο. Δε θα έχει καμία αξία αν το δίκτυο στηθεί για να εξυπηρετεί μόνο την εσωτερική διάσταση.

Οι προτάσεις Εκσυγχρονισμού που είναι και προτάσεις προς αξιοποίηση για τη νέα κυβέρνηση και αφορούν:

§        Θεσμική Οργάνωση Εμπορευματικής Μεταφοράς

§        Χωροταξική οργάνωση

§        Νομική Ομοιογένεια

§        Δημοσιονομική Επιβάρυνση

§        Εκπαίδευση προσωπικού

 

Για τη Θεσμική Οργάνωση της Εμπορευματικής Μεταφοράς χρειάζεται:

§     Νόμος πλαίσιο για την εφοδιαστική αλυσίδα με ένταξή τους σε έναν φορέα (προτείνεται το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων) και αδειοδότηση κάθε δραστηριότητας με μητρώο και πιστοποιημένα στελέχη.

Πρέπει να κάνουμε ένα εκ των 3 που ασχολήθηκε ο Ελληνικός πολιτισμός, τη φιλοσοφία. Πρώτα να αναλύσουμε κι έπειτα να συνθέσουμε. Ανάλυση των τομέων, ορισμό, μητρώο ελέγχου κι έπειτα επανασύνθεση. Αυτό χρειάζεται εκπαιδευμένο προσωπικό

§      Αδειοδότηση ως επάγγελμα κάθε τομέα της εφοδιαστικής αλυσίδας.

§      Πιστοποίηση επιχειρήσεων και διοικητικός έλεγχος μέσω εκπαιδευτικής επάρκειας.

§      Στελέχωση σε βάθος χρόνου από πιστοποιημένα φυσικά πρόσωπα μέσα από εκπαιδευτικές διαδικασίες, ως προϋπόθεση της αδειοδότησης.

§      Ενιαία αδειοδότηση ΦΔΧ για εθνική και διεθνή δραστηριοποίηση.

§      Ανταγωνιστική απορρόφηση φόρτου των ΦΙΧ από τα ΦΔΧ.

Από το 1976 που τα ΦΔΧ είναι σταθερά, όλη η αύξηση του μεταφορικού έργου οδηγήθηκε στους εμπόρους μέσω της αύξησης των ΦΙΧ.

§      Υιοθέτηση Incoterms στην εσωτερική μεταφορά, για κοινό τρόπο επικοινωνίας.

Για τη χωροταξική οργάνωση, τα αναφέραμε ήδη στο Masterplan. Επίσπευση δημιουργίας Εμπορευματικών Κέντρων σύμφωνα με το Masterplan με:

§      Σημειακή χωροταξία σε κόμβους και σύνδεση με τη βιομηχανία

§      Λειτουργική ενοποίηση με το δίκτυο εμπορευματικών κέντρων.

§      Ένταξη των διαμεταφορέων Cross-Docking, στα εμπορευματικά κέντρα

§      Αδειοδότηση έργου ως χονδρεμπορικό αντί των λοιπών χρήσεων με παράλληλη αύξηση του ύψος αποθηκών

Για τη Νομική Ομοιογένεια χρειάζεται:

§        Κοινό νομικό πλαίσιο για εσωτερικό και εξωτερικό.

§        Όροι αστικής ευθύνης CMR και στις εθνικές μεταφορές.

§        Ενιαίο έντυπο μεταφοράς, για όλα τα μέσα και κάθε είδος μεταφοράς.

§      Δυνατότητα έναρξης αντιπροσώπου στην Ελλάδα αλλοδαπών ευρωπαϊκών εταιριών. Το Concept είναι το εμπόρευμα να γίνεται πρώτα ελληνικό κι έπειτα ταξιδεύει ελεύθερα

§      Συμβατότητα διοικητικού μηχανισμού με paperless trade.

§      Για το N 3446/2008 (Ευθύνη Φόρτωσης):

o    Ζητείται ευθύνη από μη εκπαιδευμένους ανθρώπους

o     Προσαρμογή στις διεθνείς πρακτικές απόδοσης ευθυνών και φόρτωσης και μεταφοράς.

§        ADR, RID, IMO

o     Ουσιαστική εφαρμογή των συνθηκών ADR, RID και αντίστοιχη αποδοχή τους από τη ναυτιλιακή κοινότητα στα όρια που θέτει η IMO, προς διευκόλυνση της συνδυασμένης μεταφοράς.

§  Διευκόλυνση διαδικασίας εκχώρησης των υπηρεσιών Logistics (outsourcing) στο ελληνικό φορολογικό και μεταφορικό σύστημα, άλλως δε θα υπάρχει η δυνατότητα παρέμβασης σε περιπτώσεις διάρρηξης της εφοδιαστικής αλυσίδας.

§      Επίσης κατά την εξωτερική ανάθεση, υπεισέρχεται νέος πόρος

o    Ενώ η εμπορική εταιρία με πλήρως καθετοποιημένη δομή, δικαιούται να μεταφέρει τα εμπορεύματά της με ΦΙΧ, μόλις αναθέτει το έργο σε forwarder-διαμεταφορέα, δεν επιτρέπεται από το νόμο να παρασχεθούν, με τους ίδιους όρους, οι ίδιες υπηρεσίες γιατί υπεισέρχεται υποχρεωτικά νέα ανάθεση έργου σε ΦΔΧ. Με τον τρόπο αυτό, τα θετικά της εξωτερικής ανάθεσης που είναι η μείωση του κόστους από οικονομίες κλίμακος και η εξειδίκευση που προσφέρει η διαμεταφορά, μετριάζεται από την πρόσθετη υπηρεσία που εμφανίζεται στις επιχειρήσεις μας. Συνεπώς, επειδή η διαμεταφορική εταιρία δεν επιτρέπεται να εκτελεί μεταφορές, το όφελος δεν καταλήγει στον πελάτη και τελικά το μεταφερόμενο προϊόν δεν είναι ανταγωνιστικό. Έτσι, αναπαράγεται το σημερινό σύστημα που παρεμποδίζει τη μεταφορική ανάθεση και την επαναφέρει στους εμπόρους καθιστώντας τους και μεταφορείς.

Για τη Δημοσιονομική Επιβάρυνση:

§  Ενιαία αντιμετώπιση της μεταφοράς ως επιχείρηση με

o    Άρση ειδικών διατάξεων φορολόγησης ΦΔΧ και

o   Άρση αμφιοριακού κομίστρου, αφού στην ελεύθερη αγορά δεν υπολογίζεται

§    Αναπτυξιακά κίνητρα (οργανωτικά και επιχειρησιακά) για τις επιχειρήσεις επί οργανωτικών και επιχειρησιακών δεδομένων, αντί μόνο των εγκαταστάσεων και του αυτόνομου εξοπλισμού.

§    Οργάνωση Road Show για τα ελληνικά Logistics, για την ενημέρωση των επιχειρήσεων του εξωτερικού για την προοπτική εξυπηρέτησής τους μέσω Ελλάδας, σε συνδυασμό με τον αντίστοιχο προγραμματισμό των υποδομών.

§    Φορολογικά κίνητρα για τις συνδυασμένες μεταφορές με καθιέρωση κινήτρων και για τις πράσινες. Μην ξεχνάτε ότι το δημόσιο δεν ήρθε ποτέ κοντά στον επιχειρηματία και θεωρείται επενδυτικό εμπόδιο

Για την Εκπαίδευση προσωπικού, Έχουμε ήδη αναφερθεί:

§ Αδειοδότηση επιχειρήσεων βάσει επαγγελματικών δικαιωμάτων, που θα οδηγεί στην

§     Πιστοποίηση επιχειρήσεων εφοδιαστικής αλυσίδας

§    Δημιουργία λειτουργικού οδηγού εκπαίδευσης και στελέχωσης μιας επιχείρησης εφοδιαστικής αλυσίδας ανά τομέα δραστηριοποίησης.

§    Δημιουργία ειδικών εκπαιδευτικών τμημάτων για τις νέες καινοτόμες ειδικότητες που απαιτούνται για τα εμπορευματικά κέντρα.

§     Συνεχείς επιμορφώσεις, και απομάκρυνση από την έννοια των ανειδίκευτων.

§    Δημιουργία φορέων εκπαίδευσης ασφαλούς φόρτωσης για τους μεταφορείς, εργάτες, χειριστές, φορτωτές και διαμεταφορείς για την ορθή απόδοση ποινικής και αστικής ευθύνης που θα καταλήγει σε:

o   Δίπλωμα ασφαλούς φόρτωσης (για τους οδηγούς και τους υπευθύνους φόρτωσης)

Ποιες πρέπει να είναι οι κινήσεις της νέας κυβέρνησης;

Αρχικά στην Οργάνωση των διαθέσιμων πόρων

§  Για τους Λιμένες με τον ΟΛΠ με συνδικαλιστικές αγκυλώσεις. Έχουμε προ των πυλών μια νέα σύμβαση με επιπλέον εκχώρηση υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στην COSCO. Οργανώνουμε την Cosco. Προχωρά στη συνδυασμένη μεταφορά και εμείς είμαστε ουραγοί. Με τον ΟΛΘ με διαγωνισμό που ναυάγησε με τη Hatchinson

§      Για τα Εμπορευματικά Κέντρα

Θριάσιο + Διαμεταφορά Cross Docking

Κι ένα έκπτωτο Θριάσιο

Με τη διαμεταφορά να παραμένει άστεγη σε χώρους προσωρινά νόμιμους και υγειονομικά ακατάλληλους. Με το στρατόπεδο Γκόνου υπερδιαστασιολογημένο, που για λόγους βιωσιμότητας του έργου πρέπει να έχει και εμπορικό κέντρο.

 

Κινήσεις νέας κυβέρνησης

Κυρίες και κύριοι,

Η νέα κυβέρνηση έχει masterplan, έχει χωροταξικό, έχει το σχέδιο του ΡΣΑ που προέρχεται από εισηγήσεις υπηρεσιακών παραγόντων, έχει όλο τον κλάδο μαζί της… Είναι ώριμο πια με την αναδιάρθρωση των Υπουργείων να ξεκινήσει πλαίσιο νόμου για την εφοδιαστική αλυσίδα με ιδιαίτερη βαρύτητα στα 3pl.

Επίσπευση κατασκευής Εμπορευματικών Κέντρων και δικτύωσής τους. Το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων πρέπει να διεκδικήσει τη θέση του επί της χωροθέτησης εξειδικευμένων υποδομών εφοδιαστικής.

Η πολυετής καθυστέρηση κάτι σημαίνει. Πρόκειται για ανικανότητα, πολιτική ανεπάρκεια, γραφειοκρατική αντίδραση στις τεχνοκρατικές προτάσεις, δεν είναι ακόμα ανώριμο, ή απλά συνεχίζεται η κρατική εμπλοκή μέσω του πιο χρεωμένο φορέα του δημοσίου (ΟΣΕ) που ανέλαβε ως επισπεύδων για τα ΕΚ μέσω της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που δεν ελευθερώνει το φορέα να αναπτυχθεί.

Εστίαση στα 3PL, 4PL

Να κατασκευάσει τα Εμπορευματικά κέντρα, να εξυγιάνει άμεσα τις βεβαρημένες περιοχές του μητροπολιτικού κέντρου και να δώσει λύση στο θέμα των μεταφορικών επιχειρήσεων του Ελαιώνα, του μοναδικού κόμβου εμπορευματικής εξυπηρέτησης τρίτων στη χώρα.

Κλείνοντας, το δεύτερο που ασχολήθηκαν οι Έλληνες πλην της φιλοσοφίας ήταν το εμπόριο και η ναυτιλία. Πρέπει να φανούμε αντάξιοι. Έχουμε χρέος να προλάβουμε τις εξελίξεις με την εμπορευματική σιδηροδρομική διάβαση άλπεων σε εξέλιξη. Ήδη στην αχανή Αμερική ο σιδηρόδρομος είναι πια ξεπερασμένος… Το τρίτο παράλληλα με τη φιλοσοφία ήταν η παρατήρηση. Χρειάζεται παρατηρητήριο εμπορευματικών μεταφορών, να ξέρουμε τι κάνουμε. Οι προσδοκίες είναι μεγάλες. Η κρίση θα είναι αυστηρή. Χρειάζεται να αποφασίσουμε να σηκώσουμε τα μανίκια. Χρειάζεται Δουλειά, δουλειά, δουλειά…