Πανεπιστήμιο Πειραιά, 21/5/2009

Εισήγηση Ιωάννη Σιαμά, Προέδρου Πανελλήνιας Ένωσης Επιχειρήσεων Διαμεταφοράς – ΠΕΕΔ στο σεμινάριο του Πανεπιστήμιο Πειραιά για τις Μεταφορές

Μία στοχευμένη πολιτική για τις εμπορευματικές μεταφορές θεωρώ ότι πρέπει να διέπεται από τεχνοκρατική αιτιολόγηση κάθε ενέργειας, αρχίζοντας από την εθνική στρατηγική για τις απαιτούμενες υποδομές και καταλήγοντας στο επίπεδο του εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Ι. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΩΝ LOGISTICS

Οι υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας (Logistics) περιλαμβάνουν 4 ομάδες δραστηριοτήτων

§ προετοιμασία εμπορευμάτων για αποστολή από το χώρο παραγωγής

§ μεταφορά εμπορευμάτων

§ διαμεταφορά εμπορευμάτων

§ εισαγωγή σε αποθήκη, αποθήκευση και εργασίες σε χερσαίο τερματικό σταθμό.

Από τους 4 τομείς, η εφοδιαστική της εξωτερικής ανάθεσης (outsourcing), ασχολείται με τους 3 τελευταίους, διαμορφώνοντας το 3PL, ενώ όταν αναλαμβάνει επιπρόσθετα την εμπορική διαχείριση ονομάζεται 4PL.

Όμως καθετοποίηση των Logistics στο 3PL στην Ελλάδα, δεν μπορεί να υπάρξει, διότι ο τομέας της μεταφοράς υπόκειται σε αριθμητικούς περιορισμούς, αφαιρώντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα προκειμένου να καταστεί η Ελλάδα Διεθνές εμπορευματικό κέντρο των Βαλκανίων.

Εσφαλμένα, λοιπόν, έχουν ταυτιστεί τα Logistics μόνο με τις αποθήκες και τη χερσαία εξυπηρέτηση που παρέχουν. Στην πράξη περιλαμβάνουν ένα πολύ ευρύτερο φάσμα που προσπαθεί να αναπτυχθεί απόντος του κράτους και σε εθνικό νομοθετικό κενό.

ΙΙ. ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑ

Το τμήμα των Logistics που πρόκειται να αναλυθεί είναι αυτό της Διαμεταφοράς, δηλαδή των υπηρεσιών που σχετίζονται με την οργάνωση της μεταφοράς (με ένα ή με συνδυασμό μεταφορικών μέσων), με ακολουθία μεταφορτώσεων, από πολλαπλούς προμηθευτές για πολλαπλούς πελάτες, γνωστό ως groupage. Παράλληλα, παρέχονται συμπληρωματικές υπηρεσίες σε τελωνειακά και δημοσιονομικά θέματα, όπως δήλωση αγαθών, παροχή ασφάλισης, είσπραξη ή καταβολή πληρωμής και την περισυλλογή ή παροχή εγγράφων που σχετίζονται με τα αγαθά.

Για να έχει αποδοτική συμμετοχή στην όλη οργάνωση των Logistics είναι απαραίτητο να ελέγξει τις πιο κάτω μεταβλητές,

ΙΙΙ. ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΔΙΑΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

1. Χρόνος

Στόχος η αξιόπιστη ολοκλήρωση της υπηρεσίας, μέσα σε χρονικά, ποιοτικά και λογικά όρια του πελάτη μας

Πώς λειτουργεί αυτή η διαδικασία;

Ο προμηθευτής αφού λάβει την παραγγελία με όποιον πρόσφορο τρόπο, προσπαθεί στις χρονικές προδιαγραφές που έχει θέσει, να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις του πελάτη του.

Ο ελάχιστος χρόνος αναμονής εκτέλεσης θα έπρεπε να είναι το άθροισμα του χρόνου παραγωγής και του χρόνου παράδοσης.

t queue = t production + t delivery

Επειδή ο χρόνος παραγωγής είναι συνήθως μεγαλύτερος του προγραμματιζόμενου, γίνεται προσπάθεια συμπίεσης του χρόνου παράδοσης, ώστε το άθροισμα να παραμένει το ίδιο και να ικανοποιείται ο πελάτης, δηλαδή, μείωσης του χρόνου διεκπεραίωσης, ελαχιστοποιώντας τα νεκρά σημεία, δηλαδή τα σημεία της αλυσίδας που δεν παρέχουν προστιθέμενη αξία στο εμπόρευμα.

Πρέπει, συνεπώς, να διαχειριστούμε περιπτώσεις που οδηγούν σε μείωση του χρόνου παραγωγής και του χρόνου διαμετακόμισης δηλαδή :

Μείωση t pr & t del

• Διαχείριση του χρόνου παραγγελίας
• Σχεδιασμός τρόπου υποδοχής της παραγγελίας με καινοτόμες λύσεις
• Χρονική απόκριση μεταφοράς υλικών προμηθευτή
• Εσωτερική μεταφορά και συναρμολόγηση
• Προετοιμασία αποστολής και περισυλλογή από τον κόμβο
• Μεταφορά στον πελάτη και διανομή από τον κόμβο

Κατά συνέπεια ο χρόνος απόκρισης των Logistics πρέπει να είναι ελάχιστα μεγαλύτερος από το χρόνο παράδοσης συν το χρόνο παραγωγής.

t response >= t delivery + t production

2. Ζήτηση

Στόχος η αντιμετώπιση της απρόβλεπτης ζήτησης με πλήρη εκμετάλλευση του εμπορεύματος.

Πώς όμως θα εκμεταλλευτούμε πλήρως το εμπόρευμα;

Με μείωση συνολικής ποσότητας διακινούμενων εμπορευμάτων και με μείωση αποθεμάτων.

Παραδοσιακά, η απρόβλεπτη ζήτηση αντιμετωπίζεται με αποθέματα.

Αυτό συμβαίνει διότι στην πράξη είναι μακρινός ο ορίζοντας πρόβλεψης της ζήτησης και υπάρχει μεγάλη χρονική υστέρηση της ανατροφοδοσίας αποθεμάτων από την παραγωγή.

Σήμερα τα αποθέματα αντικαθίστανται με:

§ Πρόσθετη παραγωγική δυναμικότητα συνήθως με

ευέλικτες και ευμετάβλητες παραγωγικές μονάδες, καθώς και με

§ υψηλών απαιτήσεων εφοδιαστικές αλυσίδες με

χρονική αξιοπιστία

ικανότητα εξυπηρέτησης και

γρηγορότερα αντανακλαστικά των logistics (εξυπηρέτηση, ευελιξία)

Προϋποθέσεις για τη δυναμική παραγωγή και την καλύτερη εκμετάλλευση του εμπορεύματος είναι:

η διαφάνεια-ιχνιλασιμότητα (visibility) του τελικού προϊόντος (ορατότητα ως το τέλος)

δηλαδή να γίνεται ορατή η πορεία του προϊόντος από την παραγωγή ως την κατανάλωση σε real time, ώστε να γνωρίζει ο προμηθευτής τα κενά που πρέπει να καλύψει και

η ταχύτατα απόκρισης (responsive) της εφοδιαστικής αλυσίδας

Δηλαδή:

Η ζήτηση να γίνεται γνωστή όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο και εγγύτερα στον καταναλωτή, κάτι που συνεπάγεται μικρά φορτία με μεγαλύτερη συχνότητα τροφοδοσίας.

Κλειδί για τη λήψη απόφασης είναι το χρονικό σημείο λήψης απόφασης για τις προμήθειες, την παραγωγή και την αποστολή προϊόντος στην τελική μορφή.

Έτσι, η ζήτηση εξισορροπείται από την προσφορά που μεταφράζεται σε απόθεμα και σε δυναμικότητα αναπλήρωσης της κατανάλωσης, γιατί τελικός σκοπός της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης.

3. Συγχρονισμός

Η πραγματική εφοδιαστική αλυσίδα πρέπει να λογίζεται ως ενιαίο σύνολο που διασυνδέει τις λειτουργίες της επιχείρησης (παραγωγή, διανομή) με τις λειτουργίες προμηθευτή και πελάτη. Αντιμετωπίζεται με αποστολή εμπορευμάτων για την αναπλήρωση του αποθέματος, μέσα από ολοκληρωμένα συστήματα Logistics, με κεντρική διαχείριση.

Βασική προϋπόθεση λειτουργίας του ηλεκτρονικού συστήματος σε χρόνους real-time είναι η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Για το λόγο αυτό και οι επιχειρήσεις σήμερα ανταγωνίζονται σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας κι όχι μεμονωμένα, για να αναδείξουν το πλεονέκτημα συγχρονισμού και αποδοτικής αναπλήρωσης του εμπορεύματος.

4. Διαχείριση καναλιών

Τα κανάλια διακίνησης εμπορευμάτων, λειτουργούν σήμερα επικεντρωμένα στην εξυπηρέτηση του αποστολέα και κύρια της παραγωγικής μονάδας. Δηλαδή, επικεντρώνονται σε ένα προμηθευτή με πολλούς παραλήπτες ή αλλιώς στα εξερχόμενα.

Η επόμενη στροφή στα Πελατοκεντρικά Logistics θα επικεντρώνεται στον παραλήπτη δηλαδή θα έχουμε εστίαση σε πολλούς προμηθευτές με ένα παραλήπτη, δηλαδή επικέντρωση στα εισερχομένα.

Εντούτοις, η λειτουργία των καναλιών κρίνεται απαραίτητο να εντάσσεται σε κάποιο ενιαίο πληροφοριακό δίκτυο, ώστε να συγχρονίζεται εσωτερικά και να μην προξενεί δυσλειτουργίες σε άλλα. Σε κεντρικό επίπεδο η διακρατική παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην ομαλή ροή, ως ο φωτεινός σηματοδότης εμπορευματικών ροών. Υπενθυμίζεται ότι η διαχείριση των καναλιών στη χώρα μας δεν υπόκειται σε οργανωτικούς κανόνες.

5. Κόστος - Ρευστότητα

Όσο μεγαλύτερο είναι το δίκτυο διανομής τόσο μεγαλύτερη είναι η επιβάρυνση κόστους ανατροφοδοσίας, τόσο περισσότερο εμπόρευμα είναι εκτός προσφοράς, εκτός ραφιού (out of the shelves), άρα διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα τα μη εμπορεύσιμα αγαθά.

Επίσης, η αποκέντρωση της παραγωγής σε χώρες χαμηλού κόστους όπως της Ασίας, ελέγχεται να αντικατασταθεί σταδιακά από μικρότερης ακτίνας συγκεντρώσεις των παραγωγικών μονάδων με υψηλών απαιτήσεων εφοδιαστικές αλυσίδες, μειώνοντας τη συνολική επιβάρυνση.

Η μείωση της ρευστότητας, από την άλλη, θα επηρεάσει και τις αντίστοιχες οικονομικές εφοδιαστικές αλυσίδες. Οι μεγάλου μεγέθους εφοδιαστικές αλυσίδες θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο πρόβλημα λόγω μεγαλύτερης επιβάρυνσης των διανυομένων αποστάσεων αλλά και περισσότερων επισφαλειών. Μικρότερου μεγέθους εφοδιαστικές αλυσίδες κρίνονται πιο ανθεκτικές στις μεταβολές ρευστότητας με ταχύτερη εξυπηρέτηση.

IV. CROSS-DOCKING

Διαμεταφορά Cross-docking (προσωρινή εναπόθεση, σύντομη εναπόθεση)

Η ανατροφοδοσία της αγοράς εκτελείται καλύτερα μέσω κέντρων διανομής χωρίς αποθέματα ή αλλιώς σύντομης αποθήκευσης (Cross-docking)

Αυτό γιατί έχουμε συχνότερη και αποτελεσματικότερη αναπλήρωση του προϊόντος από την παραγωγή στα μεμονωμένα καταστήματα, με την παραγωγή να κινείται βάσει της ζήτησης.

Τα δεδομένα του σημείου πώλησης από τα μεμονωμένα καταστήματα διαβιβάζονται στα κεντρικά γραφεία λιανικής και προσδιορίζουν τις ανάγκες αναπλήρωσης. Ακολούθως η πληροφορία μεταφέρεται στους προμηθευτές που εκτελούν τις παραγγελίες. Σύμφωνα με το σχέδιο οι παραγγελίες μεταφέρονται από το κέντρο μεταφόρτωσης το οποίο κάνει τη διαλογή και την ανακατανομή, ώστε να παραδοθούν μαζί με άλλες παραγγελίες προμηθευτών. Αυτό εξασφαλίζει το ελάχιστο δυνατό απόθεμα στα καταστήματα λιανικής, χωρίς να παρουσιάζει ελλείψεις, περιορίζοντας το μεταφορικό κόστος μέσω της οικονομίας κλίμακος.

Για να εφαρμοστεί αυτή η διαδικασία πρέπει η ζήτηση να γίνεται γνωστή όσο πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο και όσο εγγύτερα στον τελικό καταναλωτή, ώστε τα Logistics να ανταποκρίνονται άμεσα.

Βοηθός η πληροφοριακή τεχνολογία, ανταλλαγή δεδομένων μέσω διαδικτύου, σήμανση γραμμωτού κώδικα ή συστημάτων ηλεκτρονικού σημείου πώλησης.

Πρόκειται για επένδυση διετούς απόσβεσης από τον προμηθευτή.

Έτσι το απόθεμα αντικαθίσταται από την πληροφόρηση.

Διαμορφώνεται, λοιπόν, το διάγραμμα κόστους-εξυπηρέτησης ως ακολούθως:

Δεδομένη εξυπηρέτησης διαμεταφοράς

Πάγιο

Service (Επίπεδο εξυπηρέτησης)

Απόθεμα

Κόστος

Διαμεταφορά Cross-docking

Γρήγορη ανταπόκριση

Cost= f (service)

Διάγραμμα κόστους- εξυπηρέτησης

Cost= F (service) Εξυπηρέτηση

Καμπύλη Line 2 Απόθεμα (αρχή από 0. Μικρό κόστος αποθέματος, χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης)

Line 1 Crossdocking (αρχή από πάγιο κόστος, όχι από τον y, γιατί υπάρχει δεδομένη εξυπηρέτηση) Μικρή κλίση -> μικρές πρόσθετες επιβαρύνσεις

Το μεγάλο κόστος Cross-Docking -> μεγάλη εξυπηρέτηση + ευαίσθητη αλυσίδα

Τομή Γρήγορη ανταπόκριση (Quick Response)

Μετά το σημείο του Quick response το Cross-Docking είναι πολύ πιο συμφέρον από την τακτική διατήρησης αποθεμάτων

Οφέλη Cross-Docking:

Γρήγορη ανταπόκριση

Αυξημένη ευαισθησία

Λιγότερο απόθεμα στα κανάλια διανομής

Μειωμένο σφάλμα πρόβλεψης

Λιγότερο απόθεμα ασφάλειας

Τάσεις αγοράς

1. Εστίαση στον πελάτη αντί του προμηθευτή, με διαφορετικό Κόστος και ευελιξία

2. Η παραγωγή ακολουθεί τη ζήτηση, όχι την πρόβλεψη

3. Διακίνηση πληροφορίας αντί αποθέματος->cross docking

4. Συντονισμός δικτύων διανομής αντί ελαχιστοποίησης κόστους. Συμπίεση χρόνου εφοδιασμού από παραγωγό σε καταναλωτή

5. Ανταγωνισμός δικτύων εφοδιαστικής αντί αυτόνομων επιχειρήσεων.

6. 3PL -> 4PL

Ποιοτικά Συμπεράσματα

Το δίκτυο εφοδιαστικής αλυσίδας θα αποτελεί πηγή πλεονεκτημάτων για την ενίσχυση της αξίας για τον πελάτη.

Η αύξηση στη ζήτηση αποθηκών, βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση, προωθώντας ακόμα τη λογική του αποθέματος, εξαιτίας της κακής λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η διαμεταφορά με το cross-docking αποτελεί λύση στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς και στα προβλήματα ρευστότητας.

V. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ

Η προσέγγιση των παραπάνω μεταβλητών γίνεται με μαθηματικό μοντέλο.

Σκοπός του μοντέλου είναι η σύνδεση και η ποσοτικοποίηση μεγεθών όπως: φόρτος, ζήτηση, μεταφορική εξυπηρέτηση, κόστος, χρόνος κλπ

Προηγείται η δειγματοληψία των παρατηρήσεων με μεθόδους γεωγραφικής ομαδοποίησης, περιοδικότητας, κλπ, ο προσδιορισμός μεγέθους του δείγματος και του διαστήματος εμπιστοσύνης.

Δυστυχώς δεν υπάρχει οργανωμένο παρατηρητήριο εμπορευματικών ροών στην Ελλάδα και αυτός είναι ο βασικός λόγος που δεν καταγράφονται οι μεταβολές, αλλά και η αντίστοιχη προσέγγιση μοντέλου.

Πώς διαμορφώνεται το μοντέλο για τη συσχέτιση διαφόρων μεταβλητών;

Συνήθως θέλουμε να βρούμε μια εξαρτημένη μεταβλητή που να εξαρτάται από άλλες ανεξάρτητες μεταβλητές με γραμμικό τρόπο.

Π.χ.

Q=ax+by+cz+k+ε

Επιλύουμε ως προς την απόκλιση ε

Βρίσκουμε τη διαφορά αποκλίσεων ανάμεσα στις πραγματικές τιμές ή τις μέσες τιμές δείγματος και τις μετρηθείσες τιμές

Στάθμιση δεδομένων με προσδιορισμό βαρύτητας κάθε συντελεστή

Εκτιμούμε τους συντελεστές (ρυθμούς μεταβολής) με ελάχιστα τετράγωνα.

Προσδιορισμός της πραγματικής παραμέτρου με διάστημα εμπιστοσύνης γύρω από την εκτίμηση είτε:

Κανονική κατανομή, αν γνωρίζουμε τη διακύμανση του πληθυσμού

Κατανομή t-Student, αν έχουμε δείγμα

Με βαθμό ελευθερίας n= δείγμα – παράμετροι.

Το σύνηθες διάστημα εμπιστοσύνης βρίσκεται στο 95%.

Ακολουθεί έλεγχος υπόθεσης για την ορθότητα επιλογής της εξάρτησης ή όχι των μεταβλητών.

Τελικός έλεγχος με το συντελεστή προσδιορισμού (ρίζα R²) (correlation coefficient) που πρέπει να τείνει στο + -1, για να προσεγγίζει την πραγματικότητα.

Κυρίες και Κύριοι,

Η ελληνική διαμεταφορά λειτουργεί παρά τα προβλήματα από την έλλειψη υποδομών, την ιδιόμορφη νησιωτική και χερσαία μορφολογία στο άκρο της βαλκανικής χερσονήσου, το ακτινικό μητροπολιτικό δίκτυο 2 μόλις πόλεων κλπ.

Ελαχιστοποίησε τους χρόνους εξυπηρέτησης, με αφίξεις την επομένη μέρα σε Ρόδο, Αλεξανδρούπολη, Χανιά, Κέρκυρα κλπ.

Θεωρούμε ότι η πλέον λειτουργική και επιστημονικά ορθή οργανωτική κατεύθυνση είναι αυτή της υποχρεωτικής ένταξης της διαμεταφοράς στα εμπορευματικά κέντρα εκμηδενίζοντας τις αποστάσεις μεταξύ των μεταφορικών μέσων και των διαμεταφορέων και δικτυώνοντας τους εμπορευματικούς κόμβους, έτσι ώστε η εφοδιαστική αλυσίδα να πάψει να λειτουργεί με τυχαίο τρόπο αλλά με οργανωμένες πρακτικές και με προτεραιότητα στην αξιοπιστία και ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, ως ένας διεθνής κόμβος διαμετακόμισης.

Ευχαριστώ